Sëmundjet Autoimune; Çfarë janë dhe si trajtohen
Sëmundjet Autoimmune (Autoimmune diseases) dhe fushat e tyre përkatëse janë të lidhura me strukturën e punës së sistemit imun. Sëmundjet autoimune ndodhin si rezultat i çekuilibrit në funksionimin e sistemit imunitar. Për të kuptuar thelbin e sistemit imunitar dhe se si e kryen ai detyrën në mënyrë efikase, mund ta krahasojmë sistemin imunitar me një ushtri mbrojtëse.
Funksioni i sistemit imunitar është për të mbrojtur trupin nga depërtimi i trupave të huaja. Trupit të njeriut i ndodhin gjithmonë sulmime të jashtme nga viruset, baktieret apo parazitët. Por ndodh që armiku të jetë brënda në trup, dhe ai mund të zgjohet nga çasti në çast, si të ishte ushtri armike rezervë e fshehur në brendësi të trupit, por sulmet që bëjnë viruset e brendshme në trup nuk janë si ato të jashmet. Funksioni i sistemit imunitar është gjithashtu që ti kapërcejë edhe sëmundjet e brëndshme që janë të ndryshme si: zhvillimi i qelizave kancerore; qeliza kancerore është qelizë e vecantë, ajo është qelizë ndryshe nga të tjerat dhe sistemi imunitar e dallon atë që është e huaj dhe sulmuese. Prandaj detyra e sistemit imun është eliminimi i kësaj qëlize. Nëse sistemi imun nuk arrin ta eliminojë këtë armik i cili është në fillim të zhvillimit të tij, atëherë tregon se sistemi imun nuk vepron dhe nuk është efikas në mënyrë absolute.
Prandaj detyra e sistemit imunitar është eliminimi i pushtuesve të huaj. Në mënyrë që sistemi imun të kryejë këtë detyrë jetike, ai duhet të identifikojë dhe të bëjë dallim mes pushtuesve të huaj dhe në mes të ushtrisë dhe forcave të tij. Shprehja e përdorur në këtë rast është “vetvetja”, (self). dhe “jovetvetja”(non-self). Sistemi imunitar duhet të ketë aftësi për të dalluar pushtuesit e huaj dhe çfarë ekziston në brendësi të trupit në mënyrë të zakonshme dhe natyrshme.
Baza e sëmundjeve autoimune është si shkak i dështimit të sistemit imun në dallimin mes trupave të huaj dhe trupat që gjenden në brendësi të tij në mënyrë të zakonshme dhe natyrshëm. Kur dështon në zbulimin e trupave të huaj, sistemi imun sulmon indet e tij, pra vetveten. Ai mund të sulmojë një qelizë të vetme, mund të sulmojë një organ ose një sistem të tërë. Ky është dështim i ushtrisë në mbrojtje të trupit nga sulmimet e huaja. Por më shumë se kjo është dështimi i ushtrisë së imunit në identifikimin e anëtarëve të trupit të tij. Ky term është njësoj si të thuash në gjuhën ushtarake ‘qëllo mbi trupat tanë’.
Shkaqet e sëmundjeve Autoimune
Sëmundjet autoimune shkaktohen nga bashkimi dhe ndërhyrja e disa faktoreve së bashku dhe njëherësh te i sëmuri. Prej këtyre shkaqeve janë: Trashëgimia dhe kodi gjenetik, dobësia apo çrregullimi në sistemin imun, ndonjë çrregullim hormonal e sidomos hormonet seksuale te gratë, dhe së fundmi mjedisi rrethues dhe mënyra e jetesës; këto të fundit përfshijnë; ilaçet që përdor, lëndët kimike, viruset, mikrobet, kequshqyerja dhe tensioni psikologjik. Këta faktorë të ambjentit janë që e përcaktojnë shkakun e sëmundjes në një ditë të caktuar tek një person i caktuar.
Sëmundjet autoimune kanë tendencë për tu shfaqur në familje të caktuara. Janë parë shumë raste që në të njëjtën familje të ketë sëmundje të ndryshme autoimune.
A mund të kurohen sëmundjet Autoimune në mjekësinë kimike?
Mjekësa kimike nuk ka gjetur mjekim efikas për sëmundjet autoimmune. Për kurimin e tyre ata angazhohen gjatë gjithë jetës së pacientit. Si p.sh. për sëmundjen e diabetit ata këshillojnë insulinën që shërben për të kontrolluar nivelin e sheqerit në gjak. Sëmundjet e tjera si; kalzob, lupus, sëmundja e Rheumatoid arthritis etj. Ilacet që përdorin për këto sëmundje janë; (Corticosteroidet), (Methotrexate) (Cyclophosphamide), (Azathioprin), (ciklosporine). Por për fat të keq, këto ilaçe pengojnë sistemin imun të jetë rezistent ndaj infeksioneve, madje e dobësojnë sistemin imun dhe kanë efekt anti-imun që i kthehet po vetvetes dhe po imunitetit të trupit, përveç efekteve të tjera anësore që nuk mund të neglizhohen.
Si mund të parandalohen sëmundjet autoimmune?
Deri më sot, shkenca mjekësore nuk njeh asnjë mënyrë për të parandaluar sëmundjet autoimune.
Llojet e sëmundjeve Autoimune
Sëmundjet autoimmune janë të shumta në numër, disa prej të cilave përmenden në vijim, por ju mund të na kontaktoni për çdo lloj sëmundje autoimmune me të cilën jeni sprovuar, dhe ne do ju ofrojme konsulte dhe trajtim natyral profesional.
Lista e sëmundjeve autoimmune:
- Acute Disseminated Encephalomyelitis (ADEM)
- Acute necrotizing hemorrhagic leukoencephalitis
- Addison’s disease
- Agammaglobulinemia
- Alopecia areata
- Amyloidosis
- Ankylosing spondylitis
- Anti-GBM/Anti-TBM nephritis
- Antiphospholipid syndrome (APS)
- Autoimmune angioedema
- Autoimmune aplastic anemia
- Autoimmune dysautonomia
- Autoimmune hepatitis
- Autoimmune hyperlipidemia
- Autoimmune immunodeficiency
- Autoimmune inner ear disease (AIED)
- Autoimmune myocarditis
- Autoimmune oophoritis
- Autoimmune pancreatitis
- Autoimmune retinopathy
- Autoimmune thrombocytopenic purpura (ATP)
- Autoimmune thyroid disease
- Autoimmune urticaria
- Axonal & neuronal neuropathies
- Balo disease
- Behcet’s disease
- Bullous pemphigoid
- Cardiomyopathy
- Castleman disease
- Celiac disease
- Chagas disease
- Chronic fatigue syndrome
- Chronic inflammatory demyelinating polyneuropathy (CIDP)
- Chronic recurrent multifocal ostomyelitis (CRMO)
- Churg-Strauss syndrome
- Cicatricial pemphigoid/benign mucosal pemphigoid
- Crohn’s disease
- Cogans syndrome
- Cold agglutinin disease
- Congenital heart block
- Coxsackie myocarditis
- CREST disease
- Essential mixed cryoglobulinemia
- Demyelinating neuropathies
- Dermatitis herpetiformis
- Dermatomyositis
- Devic’s disease (neuromyelitis optica)
- Discoid lupus
- Dressler’s syndrome
- Endometriosis
- Eosinophilic esophagitis
- Eosinophilic fasciitis
- Erythema nodosum
- Experimental allergic encephalomyelitis
- Evans syndrome
- Fibromyalgia
- Fibrosing alveolitis
- Giant cell arteritis (temporal arteritis)
- Giant cell myocarditis
- Glomerulonephritis
- Goodpasture’s syndrome
- Granulomatosis with Polyangiitis (GPA) (formerly called wegener’s Granulomatosis)
- Graves’ disease
- Guillain-Barre syndrome
- Hashimoto’s encephalitis
- Hashimoto’s thyroiditis
- Hemolytic anemia
- Henoch-Schonlein purpura
- Herpes gestationis
- Hypogammaglobulinemia
- Idiopathic thrombocytopenic purpura (ITP)
- IgA nephropathy
- IgG4-related sclerosing disease
- Immunoregulatory lipoproteins
- Inclusion body myositis
- Interstitial cystitis
- Juvenile arthritis
- Juvenile diabetes (Type 1 diabetes)
- Juvenile myositis
- Kawasaki syndrome
- Lambert-Eaton syndrome
- Leukocytoclastic vasculitis
- Lichen planus
- Lichen sclerosus
- Ligneous conjunctivitis
- Linear IgA disease (LAD)
- Lupus (SLE)
- Lyme disease, chronic
- Meniere’s disease
- Microscopic polyangiitis
- Mixed connective tissue disease (MCTD)
- Mooren’s ulcer
- Mucha-Habermann disease
- Multiple sclerosis
- Myasthenia gravis
- Myositis
- Narcolepsy
- Neuromyelitis optica (Devic’s)
- Neutropenia
- Ocular cicatricial pemphigoid
- Optic neuritis
- Palindromic rheumatism
- PANDAS (Pediatric Autoimmune Neuropsychiatric Disorders Associated ëith Streptococcus)
- Paraneoplastic cerebellar degeneration
- Paroxysmal nocturnal hemoglobinuria (PNH)
- Parry Romberg syndrome
- Parsonnage-Turner syndrome
- Pars planitis (peripheral uveitis)
- Pemphigus
- Peripheral neuropathy
- Perivenous encephalomyelitis
- Pernicious anemia
- POEMS syndrome
- Polyarteritis nodosa
- Type I, II, & III autoimmune polyglandular syndromes
- Polymyalgia rheumatica
- Polymyositis
- Postmyocardial infarction syndrome
- Postpericardiotomy syndrome
- Progesterone dermatitis
- Primary biliary cirrhosis
- Primary sclerosing cholangitis
- Psoriasis
- Psoriatic arthritis
- Idiopathic pulmonary fibrosis
- Pyoderma gangrenosum
- Pure red cell aplasia
- Raynauds phenomenon
- Reactive Arthritis
- Reflex sympathetic dystrophy
- Reiter’s syndrome
- Relapsing polychondritis
- Restless legs syndrome
- Retroperitoneal fibrosis
- Rheumatic fever
- Rheumatoid arthritis
- Sarcoidosis
- Schmidt syndrome
- Scleritis
- Scleroderma
- Sjogren’s syndrome
- Sperm & testicular autoimmunity
- Stiff person syndrome
- Subacute bacterial endocarditis (SBE)
- Susac’s syndrome
- Sympathetic ophthalmia
- Takayasu’s arteritis
- Temporal arteritis/Giant cell arteritis
- Thrombocytopenic purpura (TTP)
- Tolosa-Hunt syndrome
- Transverse myelitis
- Ulcerative colitis
- Undifferentiated connective tissue disease (UCTD)
- Uveitis
- Vasculitis
- Vesiculobullous dermatosis
- Vitiligo
- Wegener’s granulomatosis (now termed Granulomatosis with Polyangiitis (GPA)
Kura me bimë shkretinore për sëmundjet autoimune
