Sëmundja e Arterieve Periferike; Simptomat, Shkaqet dhe Trajtimi

Sëmundja e Arterieve Periferike (PAD), e njohur gjithashtu si sëmundja arteriale periferike, është një gjendje që ndodh kur arteriet ngushtohen dhe nuk mund të bartin aq shumë gjak nga zemra në pjesët e jashtme të trupit. Më së shpeshti prek këmbët dhe krahët, por mund të ndodhë edhe në stomak dhe veshka.

Është serioze, pasi PAD e patrajtuar mund të rrisë rrezikun e sulmit në zemër ose goditjes në tru. Kjo është arsyeja pse është e rëndësishme të njihni shenjat. Këtu është gjithçka që duhet të dini rreth PAD, duke përfshirë simptomat e zakonshme, shkaqet dhe opsionet e trajtimit.

Shenjat dhe simptomat e zakonshme të PAD

Një shenjë e zakonshme e PAD është dhimbja në pulpat e këmbës kur bëni stërvitje ose ecni. Kjo dhimbje zakonisht largohet me pushim. Kjo quhet klaudikacion. Të sëmurët nga PAD mund të përjetojnë gjithashtu mpirje, ndjesi shpimi gjilpërash ose ndjesi të gjilpërave në pjesën e poshtme të këmbëve ose këmbë. Shërimi i ngadalshëm i plagëve është një tjetër shenjë e mundshme e PAD.

Ndërsa kjo gjendje prek miliona njerëz, shumë mjekë dhe pacientë i shpërfillin shenjat delikate të gjendjes. Disa individë madje e konsiderojnë dhimbjen si një shenjë të plakjes. Por është jetike që t’i kushtoni vëmendje trupit tuaj dhe t’i raportoni çdo ndryshim, pasi trajtimi i hershëm është i rëndësishëm për të mbrojtur sistemin vaskular.

Simptomat e avancuara

Ndërsa PAD përparon, ju mund të filloni të zhvilloni simptoma të tjera. Si fillim, format e avancuara të PAD mund të shkaktojnë dhimbje të gishtave ose këmbëve edhe gjatë pushimit. Në disa raste, mund tju prishë edhe gjumin.

Simptoma të tjera të avancuara përfshijnë ndryshime në ngjyrën e këmbëve, lodhje gjatë ecjes, njëra këmbë që ndjehet më e ftohtë se tjetra dhe humbje e qimeve në këmbë. Shenja të tjera përfshijnë rritjen e ngadaltë të thonjve të këmbës, lëkurë me pamje të zbehtë/blu ose lëkurë me shkëlqim në këmbë dhe plagë të ngadalta shëruese në gishtërinj dhe këmbë.

Kush është në rrezik për PAD?

Disa faktorë mund të rrisin rrezikun e zhvillimit të PAD. Si fillim, diabeti është një faktor i madh rreziku, por të kesh një histori familjare të sëmundjeve të zemrës ose të jesh mbi moshën 50 vjeç mund të rrisë gjithashtu rrezikun.

Nëse keni kolesterol të lartë, presion të lartë të gjakut ose keni pasur një atak në zemër ose goditje në tru në të kaluarën, mund të jeni gjithashtu në rrezik për PAD. Të qenit mbipeshë ose obezë dhe fizikisht joaktivë janë gjithashtu faktorë rreziku. Së fundi, duhani është një tjetër kontribues i madh, të cilin do ta shpjegojmë më tej.

Ndikimi i pirjes së duhanit

Pirja e duhanit është faktori më i madh i rrezikut për PAD. Rreziku për PAD rritet me 400 % nëse pini duhan në krahasim me joduhanpirësit. Për më tepër, duhanpirësit zakonisht zhvillojnë simptoma të PAD 10 vjet më herët se jo duhanpirësit.

Më tej, duhanpirësit kanë edhe më shumë rreziqe. Ata kanë dy herë më shumë gjasa të kërkojnë amputim të gjymtyrëve, kanë më shumë gjasa të vdesin pas një goditjeje ose sulmi në zemër dhe shpesh nuk shërohen aq mirë pas disa llojeve të operacionit të anashkalimit të zemrës.

Çfarë e shkakton PAD?

PAD shkaktohet nga një grumbullim i pllakave në muret e enëve të gjakut, i njohur gjithashtu si Ateroskleroza. Pllaka kufizon rrjedhjen e gjakut dhe oksigjenin në këmbë. Shumë njerëz e lidhin aterosklerozën me zemrën, por është një sëmundje që mund të prekë arteriet në të gjithë trupin.

Ndonëse më pak e zakonshme, PAD mund të shkaktohet gjithashtu nga një dëmtim i gjymtyrëve, anatomisë së pazakontë të ligamenteve ose muskujve, inflamacionit të enëve të gjakut ose ekspozimit ndaj rrezatimit.

Kur duhet të filloni trajtimin?

Nëse keni dhimbje në këmbë, veçanërisht kur ecni, ose ndonjë nga simptomat e tjera të zakonshme të PAD, atëherë duhet të filloni trajtimin e duhur me ilaçe krejtësisht bimore.

Nëse jeni duhanpirës, ​​keni diabet, një histori familjare të PAD, ose ndonjë nga faktorët e tjerë të rrezikut për PAD, duhet gjithashtu të filloni trajtimin. Ndërhyrja e hershme është thelbësore.

Si diagnostikohet PAD?

Nëse mjeku dyshon se mund të keni PAD, ai do të bëjë një indeks kyç-brachial (ABI). Ky test joinvaziv mat presionin e gjakut në kyçet tuaja dhe e krahason atë me presionin e gjakut në krahët tuaj. Nëse presioni i gjakut është më i ulët në kyçet e këmbëve sesa në krahë, ka të ngjarë që keni PAD.

Në disa raste, mund të mos merrni një diagnozë të qartë vetëm nga një ABI. Në këtë rast, mjeku mund të kërkojë gjithashtu teste imazherike si ultratinguj, angiografi tomografike të kompjuterizuar (CT) ose angiografi me rezonancë magnetike (MRA).

Komplikimet

Ndërsa PAD mund të mos duket aq serioze, theksojmë, “PAD mund të jetë një shenjë paralajmëruese sepse nëse keni pllakë në këmbë, ndoshta e keni edhe në vende të tjera në brendësi të trupit.” Një nga ato vende të tjera mund të jenë arteriet e zemrës, të njohura si sëmundja e Arterieve Koronare. Kjo rrit shumë rrezikun për një atak në zemër.

Gjithashtu mund të keni akumulim të pllakave në arteriet që shkojnë në veshka, e cila njihet si sëmundje e Arterieve Renale. Një tjetër gjë e zakonshme është në arteriet karotide, të cilat janë përgjegjëse për furnizimin me gjak të trurit. Nëse kjo ndodh, ju mund të keni një rrezik në rritje të një goditje në tru.

PAD dhe Diabeti

Sulmi në zemër dhe goditja në tru nuk janë dy problemet e vetme shëndetësore për të cilat duhet të shqetësoheni me PAD. Nëse keni diabet dhe PAD, atëherë jeni në një rrezik më të madh për zhvillimin e ishemisë kritike të gjymtyrëve.

Ishemia kritike e gjymtyrëve është një gjendje që fillon si plagë të hapura ose infeksion zakonisht në këmbë. Megjithatë, ato nuk shërohen ose largohen. Kjo mund të jetë serioze sepse në disa raste mund të çojë në amputim të gjymtyrës së prekur.

Parandalimi i PAD

Tani që kemi kuptuar se çfarë është PAD dhe rreziqet që lidhen me të, mund të pyesni veten se si ta parandaloni që të ndodhë? Për të parandaluar sëmundjen e arterieve periferike, mbani një mënyrë jetese të shëndetshme. Përfshirja në aktivitet fizik të rregullt jo vetëm që mund të ndihmojë në parandalimin e PAD, por gjithashtu mund të përmirësojë simptomat nëse e keni atë. Ju gjithashtu duhet të lini duhanin pasi rrit rrezikun për PAD dhe mund t’i përkeqësojë simptomat tuaja. Së fundi, nëse keni presion të lartë të gjakut, kolesterol të lartë ose diabet, sigurohuni që ti kuroni me mënyra natyrale të sigurta.

Trajtimi i duhur

Një mënyrë për të ndihmuar në menaxhimin e simptomave dhe për të parandaluar që gjendja të përkeqësohet është rregullimi i stilit të jetesës. Si fillim, rekomandohet kontrolli i kolesterolit dhe presionit të gjakut.

Kontrolli i sheqerit në gjak, veçanërisht nëse keni diabet, është gjithashtu i rëndësishëm. Nëse pini duhan, rekomandohet ta lini menjëherë. Rekomandohet gjithashtu një dietë e shëndetshme dhe ushtrime të lehta fizike.

Kurat me bimë shkretinore per këto kushte të venave, gjakut dhe zemrës, janë të domosdoshme që të ndihmojnë në shërimin e sëmundjes, menaxhimin e simptomave, përmirësimin e qarkullimit të dobët, në uljen e kolesterolit, presionit të gjakut dhe sheqerit në gjak, si dhe shumë më tepër për shëndetin e përgjithshëm dhe jetesën sa më cilësore. (Shtypni mbi foto)