Rrezik i fshehur në kuzhinën tuaj: Studimi zviceran zbulon sendet e përditshme që lëshojnë mikroplastikë të lidhura me kancerin

Plastikat e zakonshme shtëpiake, si shishet, qeset e çajit dhe dërrasat plastike të prerjes, lëshojnë mikroplastika të dëmshme në ushqim dhe pije.

Mikroplastikat dhe nanoplastikat depërtojnë në organe, të lidhura me kancerin, sëmundjet e zemrës dhe rreziqet e shtatzënisë.

Shishet plastike, enët e ushqimit dhe qeset e çajit janë burimet kryesore, duke lëshuar grimca gjatë përdorimit normal.

Edhe plastikat “miqësore me mjedisin” lëshojnë toksina, duke i ekspozuar foshnjat përmes shisheve dhe produkteve të ushqyerjes.

Ekspertët këshillojnë kalimin në qelq, dru ose çelik inox për të zvogëluar ekspozimin derisa të përmirësohen rregulloret.

Herën tjetër që pini nga një shishe plastike uji, zhytni një qese çaji ose prisni perime në një dërrasë plastike prerëse, mund të jeni duke gëlltitur më shumë sesa thjesht ushqim dhe pije. Në fakt, mund të jeni duke gëlltitur grimca plastike të padukshme të lidhura me kancerin, goditjet në tru dhe ndërlikimet e shtatzënisë. Një studim i ri tronditës nga studiues zviceranë zbulon se sendet e përditshme shtëpiake lëshojnë mikroplastika gjatë përdorimit normal, duke kontaminuar trupat tanë që nga lindja deri në moshën madhore.

Shkencëtarët në Forumin e Paketimit të Ushqimit në Cyrih analizuan 103 studime dhe zbuluan se enët plastike të ushqimit, shishet e foshnjave, qeset e çajit dhe madje edhe mbështjellësit plastikë lëshojnë mikro- dhe nanoplastika – grimca më të vogla se 0.2 inç – direkt në atë që konsumojmë. Këto fragmente toksike nuk kalojnë thjesht pa u dëmtuar nëpër trup. Në vend të kësaj, ato vendosen në organe jetësore, duke përfshirë zemrën, mushkëritë dhe trurin, me pasoja që shkencëtarët sapo kanë filluar t’i kuptojnë.

Pushtimi i heshtur i mikroplastikave

Mikroplastikat janë fragmente polimerësh që variojnë nga më pak se 5 milimetra deri në 1 mikrometër – aq të vogla sa janë të padukshme për syrin e zhveshur. Edhe më alarmuese janë nanoplastikat, të cilat janë 1,000 herë më të holla se një fije floku e njeriut dhe mund të migrojnë nëpër inde në qarkullimin e gjakut. Pasi të arrijnë atje, ato shpërndajnë kimikate sintetike të lidhura me stresin oksidativ, inflamacionin, çrregullimet endokrine dhe madje edhe demencën.

Studimi zviceran, i botuar në revistën NPJ Science of Food, identifikoi shishet plastike si shkelësit më të këqij, me 173 hyrje në bazën e të dhënave që tregojnë derdhjen e mikroplastikës. Artikuj të tjerë me rrezik të lartë përfshinin enë ushqimore (115 hyrje), qese çaji (70), gota të disponueshme (59) dhe shishe për foshnje (27). Një hyrje konfirmoi rrjedhjen e mikroplastikës nga dërrasat plastike të prerjes, duke vërtetuar se aktivitetet rutinë të kuzhinës po na helmojnë.

“Artikujt plastikë në kontakt me ushqimin mund të lëshojnë mikroplastikë dhe nanoplastikë në ushqime”, paralajmëruan studiuesit. “Për të mbrojtur më mirë shëndetin e njeriut, rregulloret mund të detyrojnë testimin e migrimit të mikroplastikës dhe nanoplastikës.”

Si po ju tradhton kuzhina juaj

Studimi zbuloi se mikroplastikat lëshohen gjatë “përdorimit normal siç është menduar nga prodhuesi”. Për shembull:

– Rrotullimi i kapakut të një shisheje plastike krijon gërryerje, duke lëshuar grimca.

– Prerja e ushqimit në dërrasat plastike të prerjes heq copat mikroskopike të plastikës.

– Zhytja e një qeseje çaji në ujë të nxehtë i lan grimcat plastike në pijen tuaj.

– Ngrohja e ushqimit në enë plastike përshpejton rrjedhjen kimike.

– Tereftalati i polietilenit (PET), plastika më e zakonshme në shishe dhe paketim, ishte fajtori kryesor. Edhe PET-i i ricikluar “miqësor me mjedisin” (rPET) u përfshi, duke vërtetuar se shpëlarja e gjelbër nuk do të na shpëtojë nga kjo valë toksike.

Më keq, foshnjat ekspozohen që nga dita e parë. Studimi identifikoi 27 raste të mikroplastikës që derdhet nga shishet e foshnjave dhe aksesorët e ushqyerjes.

Ndikimi shëndetësor që ende nuk e kuptojmë plotësisht

Edhe pse efektet afatgjata mbeten të paqarta, mikroplastikat janë gjetur tashmë në gjakun e njeriut, indet e trurit, placentat dhe madje edhe testikujt. Një studim i marsit 2024 lidhi mikroplastikat në arteriet karotide me një rrezik të dyfishuar të atakut në zemër, goditjes në tru ose vdekjes brenda tre viteve. Hulumtime të tjera i lidhin ato me kancerin nëpërmjet rrjedhjes kimike dhe inflamacionit, së bashku me ndërlikimet e shtatzënisë për shkak të kontaminimit të placentës dhe prishjes së mikrobiomës së zorrëve që mund të çojë në mosfunksionim imunitar.

“Provat e reja sugjerojnë fuqimisht se zbutja e ekspozimit të njeriut ndaj mikroplastikës është jetike”, përfundoi ekipi zviceran. Megjithatë, qeveritë dhe korporatat vazhdojnë të injorojnë krizën, duke i lënë konsumatorët të kujdesen për veten e tyre.

Lufta kundër ndotjes nga plastika

Ndërsa nevojitet ndryshim sistemik, ja disa hapa të menjëhershëm që mund t’ju ndihmojnë të zvogëloni ekspozimin tuaj:

– Hiqni dorë nga shishet plastike de i ndërroni me ato prej çeliku inox ose qelqi.

– Zëvendësoni dërrasat plastike të prerjes me dru ose bambu.

– Shmangni qeset e çajit me vula plastike; zgjidhni çaj me gjethe të lira.

– Mos i ngrohni kurrë enët plastike në mikrovalë; ngrohni ushqimin në qeramikë ose qelq.

– Shmangni përdorimin e mbështjellësit plastik.

Kuzhinat tona janë pika zero për një pushtim të heshtur plastik. Nga shishet e foshnjave te qeset e çajit, korporatat i kanë shndërruar sendet e përditshme në bomba toksike me sahat, ndërsa rregullatorët shikojnë nga ana tjetër.