Politika e kancerit: Zbulimi i betejave të fshehura në luftën kundër një vrasësi global

“Luftërat e Kancerit” e Robert N. Proctor zbulon se si politika, shkenca dhe interesat shoqërore formësojnë atë që dimë – dhe injorojmë – për kancerin, duke e paraqitur sëmundjen si një çështje politike po aq sa edhe mjekësore.

Vdekjet nga kanceri në SHBA u rritën nga 30,000 (1900) në 538,000 (1994), të nxitura nga kancerogjenët në mjedis, kushtet e pasigurta të punës dhe politikat e gabuara – megjithatë përpjekjet sistemike të parandalimit mbeten prapa.

Shkalla e kancerit ndryshon globalisht dhe brenda kombeve (p.sh., kanceri i mushkërive në SHBA kundrejt kancerit të stomakut në Japoni), me varfërinë që vepron si një “kancerogjen” për shkak të ekspozimeve toksike dhe pabarazive në kujdesin shëndetësor, veçanërisht në komunitetet e margjinalizuara.

Proctor ekspozon se si interesat e korporatave (p.sh., industritë e duhanit, asbestit) kanë shtypur ose shtrembëruar kërkimin për të minimizuar rreziqet, ndërsa derregullimi politik (p.sh., shkurtimet e epokës së Reaganit) kanë dobësuar mbrojtjet.

Parandalimi i kancerit dështon për shkak të mungesës së vullnetit politik, jo të injorancës shkencore, duke nxitur një zhvendosje nga qasjet e fokusuara në trajtim në adresimin e shkaqeve rrënjësore mjedisore dhe shoqërore.

Në një botë ku kanceri mbetet një nga kundërshtarët më të frikshëm të shëndetit publik, një eksplorim inovativ nga historiani Robert N. Proctor hedh dritë mbi forcat shpesh të anashkaluara që formësojnë kuptimin tonë për këtë sëmundje shkatërruese. “Luftërat kundër Kancerit: Si Politika Formon atë që Dimë dhe nuk Dimë për Kancerin” thellohet në ndërveprimin e ndërlikuar të politikës, shkencës dhe shoqërisë, duke zbuluar se si këta elementë ndikojnë së bashku në njohuritë tona – dhe injorancën – për kancerin. Ndërsa kanceri vazhdon të marrë mbi një mijë jetë çdo ditë vetëm në Shtetet e Bashkuara, puna e Proctor shërben si një kujtesë kritike se beteja kundër kësaj sëmundjeje ka të bëjë po aq shumë me politikën sa edhe me mjekësinë.

Rritja e vazhdueshme e kancerit nuk është një fenomen i ri. Që në vitin 1899, mjekë si Roswell Park vunë re se kanceri ishte e vetmja sëmundje që ishte vazhdimisht në rritje. Deri në vitin 1994, numri vjetor i vdekjeve në SHBA ishte rritur në mbi 538,000, një rritje më shumë se pesëmbëdhjetëfish nga 30,000 vdekjet e regjistruara në fillim të shekullit. Proctor argumenton se shkaqet e këtij përshkallëzimi janë të dokumentuara mirë: kancerogjenë në ajër, ujë dhe ushqim; zakone të dëmshme; kushte të rrezikshme pune dhe politika të papërshtatshme qeveritare. Megjithatë, pavarësisht kësaj dijeje, incidenca e kancerit vazhdon të rritet.

Një nga aspektet më bindëse të analizës së Proctor është eksplorimi i tij i “gjeografisë politike” të kancerit. Ai ilustron se si shkallët e kancerit ndryshojnë ndjeshëm në rajone dhe popullata të ndryshme. Për shembull, Organizata Botërore e Shëndetësisë vlerëson se afërsisht gjysma e të gjitha kancereve ndodhin në një të pestën më të industrializuar të popullsisë së botës. Megjithatë, edhe brenda vendeve të industrializuara, llojet e kancerit që dominojnë mund të ndryshojnë ndjeshëm. Kanceri i mushkërive është vrasësi kryesor i kancerit në Shtetet e Bashkuara, ndërsa në Japoni, kanceri i stomakut merr atë titull të zymtë.

Këto pabarazi nuk i atribuohen vetëm gjenetikës ose zgjedhjeve të stilit të jetës; Ato janë gjithashtu të rrënjosura thellë në mjediset ku jetojnë njerëzit dhe politikat që rregullojnë këto mjedise. Proctor thekson se varfëria vepron si kancerogjen, duke i ekspozuar në mënyrë disproporcionale komunitetet e margjinalizuara ndaj rreziqeve mjedisore, vendeve të punës të rrezikshme dhe aksesit të kufizuar në kujdesin shëndetësor. Kjo është e dukshme në pabarazinë e madhe midis afrikano-amerikanëve dhe të bardhëve, me të parët që përjetojnë shkallë vdekjeje dukshëm më të larta nga pothuajse çdo formë e kancerit, një pabarazi e rrënjosur në varfëri dhe jo në racë.

Puna e Proctor nuk është thjesht një hetim shkencor; është një ekspozim i politikës së dijes. Ai shqyrton me kujdes se si kërkimi shkencor ndikohet shpesh nga interesat politike dhe ekonomike. Një shembull prekës është rasti i Wilhelm Hueper, një studiues pionier, puna e të cilit mbi kancerin e mushkërive midis minatorëve të xehes së uraniumit u shtyp nga Komisioni i Energjisë Atomike në vitet 1950. Gjetjet e Hueper u censuruan dhe paralajmërimet e tij nuk u morën parasysh, duke rezultuar në vdekje të parandalueshme.

Ndikimi i organeve të kërkimit industrial dhe shoqatave tregtare në kërkimin dhe politikën e kancerit është një tjetër fokus kritik i analizës së Proctor. Ai thekson se si këto subjekte shpesh prodhojnë dhe shpërndajnë kërkime që minimizojnë rreziqet e produkteve të tyre. Instituti i Duhanit, Këshilli për Kërkimin e Duhanit, Shoqata e Informacionit për Azbestin dhe Instituti Amerikan i Mishit janë ndër grupet që historikisht kanë promovuar kërkime që hedhin dyshime mbi lidhjet midis produkteve të tyre dhe kancerit.

Proctor pohon se komercializimi i çështjeve mjedisore ka çuar në konflikte të përhapura interesi. Industritë që prodhojnë kancerogjenë kanë një interes të fshehtë në minimizimin e rreziqeve të perceptuara të produkteve të tyre, duke çuar në mosmarrëveshje midis ekspertëve në lidhje me ashpërsinë e rreziqeve specifike dhe veprimet e duhura që duhen ndërmarrë.

“Luftërat e Kancerit” thekson faktin se lufta kundër kancerit nuk është vetëm një përpjekje shkencore; është një përpjekje politike. Narrativa formësohet nga ata që janë në pushtet, përfituesit e politikave të caktuara dhe ata që mbajnë barrën e sëmundjes. Lufta kundër kancerit po humbet jo për shkak të mungesës së njohurive shkencore, por për shkak të mungesës së vullnetit politik. Sfida qëndron në zhvendosjen e fokusit nga trajtimi në parandalim dhe nga sjellja individuale në faktorët socialë dhe mjedisorë që kontribuojnë në kancer.

🌿 Potenciali Antikancerogjen i Bimëve të Shkretëtirës në Mbështetje të Pacientëve me Sëmundje Malinje

Kufizimet e terapive konvencionale

Trajtimet konvencionale kundër neoplazive malinje – kimioterapia, radioterapia dhe kirurgjia – megjithëse janë baza e mjekësisë onkologjike moderne, shpesh kanë treguar kufizimet dhe dështimet e tyre, dhe i ekspozojnë pacientët ndaj efekteve anësore seriozedhe vuajtjeve të rënda: dëmtime të parikuperueshme të organeve jetike, mielosupresion, lodhje kronike dhe rënie të imunitetit. Pasojat janë përkeqësimi i shpejtë i gjendjes klinike, ulja e cilësisë së jetës së pacientit dhe shpejtimi e fundit tragjik.

Urtësia e natyrës dhe tradita mjekësore

Një thënie profetike na kujton:
“Zoti nuk ka zbritur ndonjë sëmundje në Tokë, veçse ka zbritur edhe ilaç për të. Disa e dinë, e disa nuk e dinë.” [1]

Kjo përputhet me gjetjet moderne, të cilat dëshmojnë se natyra përmban substanca bioaktive me vlera terapeutike të pazëvendësueshme [2]. Traditat mjekësore arabe kanë përdorur bimët e shkretëtirës për trajtime, dhe sot kërkimet farmakologjike po konfirmojnë këtë potencial [3].

Fuqia e bimëve të shkretëtirës

Në këtë kontekst, shkenca moderne po kthen gjithnjë e më shumë vëmendjen te burimet natyrore si alternativë apo si mbështetje e terapive ekzistuese. Tradita mjekësore e rajoneve arabe dëshmon prej shekujsh përdorimin e bimëve të shkretëtirës për qëllime shëruese, ndërsa studimet farmakologjike bashkëkohore po vërtetojnë këtë potencial.

Në kushtet ekstreme klimatike, këto bimë prodhojnë komponime mbrojtëse: flavonoide, alkaloide, terpenoide dhe polifenole, të cilat kanë treguar aktivitete të rëndësishme biologjike:

• Antioksiduese – neutralizojnë radikalet e lira dhe mbrojnë ADN-në [4].
• Antiinflamatore – reduktojnë prodhimin e citokinave inflamatore si TNF-α dhe IL-6 [5].
• Antikancerogjene – frenojnë proliferimin qelizor, nxisin apoptozën dhe pengojnë metastazimin [6,7].

Roli i Wild Arabic Herbs

Ekipi i Zbulimit dhe Zhvillimit i Wild Arabic Herbs është i përkushtuar në identifikimin, izolimin dhe formulimin e këtyre komponimeve nga bimët e shkretëtirës arabe, për t’i vënë ato në shërbim të pacientëve me gjendje malinje të rënda. Bazuar në të dhënat paraprake:

• Komponimet tregojnë efekt citotoksik selektiv mbi qelizat tumorale, duke kursyer qelizat e shëndetshme [6].
• Induktojnë apoptozë në qelizat kancerogjene [7].
• Frenojnë metastazimin duke bllokuar rrugët sinjalizuese qelizore [8].
• Stimulojnë imunitetin dhe rrisin kapacitetin rigjenerues të trupit [9].
• Shfaqin toksicitet të ulët, duke reduktuar rrezikun e efekteve anësore sistemike [10].

Një shpresë e re për pacientët

Studimet paraprake janë premtuese: bimët e shkretëtirës mund të shërbejnë si terapi plotësuese ose sinergjike me trajtimet ekzistuese, duke zbutur efektet anësore dhe duke përmirësuar cilësinë e jetës së pacientëve [11]. Kjo i jep dimension të ri fitoterapisë moderne dhe hap rrugën për zhvillimin e barnave inovative.

Në duart e ekspertëve, natyra e shkretëtirës shndërrohet në një aleat të fuqishëm të mjekësisë, duke ofruar jo vetëm shpresë, por edhe perspektiva konkrete për përballimin e njërës prej sfidave më të mëdha të kohës sonë – kancerin.