Antioksidantët – Lloji i ushqimit si faktor që ndikon në Kancer 

Çdo qelizë në trupin e njeriut ka nevojë për furnizim të vazhdueshëm me oksigjen për të shndërruar ushqimin e tretur në energji. Por procesi i djegies ose metabolizimit të oksigjenit nuk është pa pasoja, pasi gjatë kësaj ndodh një çlirim i atomeve të lira (të quajtura gjithashtu radikale të lira – Free Radicals), të cilat janë molekula të paqëndrueshme që dëmtojnë qelizat e shëndetshme gjatë përhapjes së tyre në trup. Këto radikale përmbajnë një elektron të vetëm ose me ngarkesë negative, gjë që i bën shumë reaktive. Sapo prodhohen, ato kërkojnë molekula me ngarkesë pozitive për t’u bashkuar dhe për t’i oksiduar.

Qelizat e shëndetshme kanë nevojë për sasi shumë të vogla të këtyre radikaleve, por kur ato shtohen tepër, dëmtojnë ADN-në dhe materialin gjenetik të qelizës.

Antioksidantët dhe enzimat mbrojtëse
Trupi përmban substanca që neutralizojnë radikalet e lira, të quajtura “gjuetare të radikaleve të lira” (Free Radical Scavengers). Këto janë enzima që prodhohen natyrshëm në trup, si:

• Superoksid dismutaza (SOD)
• Metionin reduktaza
• Katalaza
• Glutation peroksidaza

Krahas tyre, disa lëndë ushqyese kanë veprim antioksidues, si vitaminat A, C, E, betakaroteni, minerali selen dhe hormoni melatoninë.

Burimet e radikaleve të lira
Oksidimi nuk ndodh vetëm nga frymëmarrja, por edhe për shkak të ekspozimit ndaj rrezatimit (rrezet e diellit, rrezet X, ndriçimi fluoreshent, televizori, kompjuteri), ndotjes, duhanit, gazrave industriale dhe ushqimeve me shumë yndyra, sidomos të skuqura në temperatura të larta. Procesi i skuqjes çliron një sasi të madhe radikalesh të lira.

Dëmet që shkaktojnë radikalet e lira
Ato mund të ndryshojnë mënyrën se si qelizat kodojnë gjenet, duke shkaktuar gabime në sintezën e proteinave. Proteinat e dëmtuara mund të perceptohen nga sistemi imunitar si të huaja, duke e shtyrë atë të sulmojë vetveten – gjë që çon në sëmundje autoimune, kancer dhe dëmtime të tjera qelizore. Ato gjithashtu shkatërrojnë membranat qelizore dhe çrregullojnë nivelet e kalciumit, duke kontribuar në plakje dhe sëmundje kronike.

Çfarë janë antioksidantët?
Antioksidantët janë molekula që mbajnë ngarkesë pozitive dhe lidhen me radikalet e lira (me ngarkesë negative), duke i neutralizuar. Në ushqim, ato parandalojnë oksidimin e yndyrave dhe prishjen e produkteve ushqimore.

Burimet kryesore ushqimore të antioksidantëve janë vitaminat C, E, acidi citrik (limoni) dhe shumë perime e fruta. Konsumimi i tyre mbron trupin nga sëmundje të zemrës, arterioskleroza dhe kanceri.

Përbërja dhe roli i gjakut

Gjakut përbëhet nga plazma (rreth 55%) dhe qeliza (eritrocite, leukocite, trombocite). Ai transporton oksigjen, ushqyes, hormone dhe largon dioksidin e karbonit e mbeturinat. Përmban proteina mbrojtëse dhe substanca që ndihmojnë mpiksjen dhe shërimin e plagëve.

Pastrimi i gjakut dhe agjërimi

Pastrimi i gjakut mund të arrihet përmes agjërimit të kontrolluar. Para fillimit, rekomandohet një javë ushqim me perime të freskëta dhe pije me klorofil. Gjatë agjërimit, këshillohet konsumimi vetëm i ujit të distiluar dhe lëngjeve bimore si:

• Luleradhiqe
• Gjemb mjelës (Milk Thistle)
• Rrënjë jamballi
• Lulerredhe e kuqe
• Lëng limoni, panxhari, karota dhe perimeve jeshile

Pas agjërimit, duhen shmangur mielli i bardhë, sheqernat dhe ushqimet shumë të përpunuara.

Bimë dhe ushqime me efekt antioksidues

1. Echinacea (Bari i purpurt)
   Ka efekt antibakterial, antiinflamator dhe pastron gjakun. Stimulon imunitetin dhe ndihmon në pastrimin e nyjeve limfatike.
2. Brokoli
   I pasur me vitamina C, A, acid folik, kalcium dhe hekur. Përmban bioflavonoide që mbrojnë kundër kancerit. Gatimi me avull ruan më shumë vlera ushqyese.
3. Manaferra
   E pasur me fibra, vitaminë C, E, acid folik dhe hekur. Përmban acid elagjik që ndihmon në parandalimin e kancerit.
4. Domatet
   Burim i likopenit – antioksidant që mbron nga kanceri i prostatës dhe sëmundjet kardiake. Likopeni çlirohet më mirë pas gatimit.
5. Bari i malit (Bardaqoshi)
   Ka efekt qetësues, antidepresiv, stimulon imunitetin dhe mbron mëlçinë.
6. Portokalli
   I pasur me vitaminë C dhe bioflavonoide që neutralizojnë radikalet e lira dhe forcojnë sistemin imunitar.
7. Farat e zeza (Nigella sativa)
   “Shërim për çdo sëmundje përveç vdekjes.” Përmban vajra esencialë, acide yndyrore të shëndetshme dhe substancën Nigellone – një antioksidant i fuqishëm që mbron ADN-në nga dëmtimi oksidativ.
8. Çaj jeshil
   I pasur me polifenole që mbrojnë kundër kancerit, sëmundjeve të zemrës dhe efekteve të rrezatimit ultraviolet.
9. Kurkuma (Shafrani i Indisë)
   Përmban kurkuminë – antioksidant, antiviral dhe antiinflamator. Ul kolesterolin dhe ndihmon në mbrojtjen e mëlçisë.
10. Rrushi
    Pasuron trupin me kalium, vitaminë C dhe A. Pastron sistemin tretës, ndihmon në uljen e presionit të gjakut dhe në parandalimin e kancerit.
11. Vaj i ullirit
    Përmban acide yndyrore të pangopura që ulin kolesterolin dhe përmbajtje të lartë antioksidantësh (vitamina E dhe polifenole). Rekomandohet përdorimi i vajit “ekstra i virgjër”.
12. Shega
    Përmban taninë dhe flavonoide që parandalojnë oksidimin e yndyrnave në gjak dhe aterosklerozën. Lëngu i shegës ndihmon në tretje dhe mbron zemrën.
13. Karota
    Përmban beta-karoten dhe likopen – antioksidantët më të fuqishëm që mbrojnë ADN-në nga dëmtimet oksidative.

🌿Potenciali i Bimëve të Shkretëtirës në Mbështetje të Pacientëve me Sëmundje Malinje të Gjirit

Trajtimet konvencionale kundër neoplazive malinje – kimioterapia, radioterapia dhe kirurgjia – megjithëse janë baza e mjekësisë onkologjike moderne, shpesh kanë treguar kufizimet dhe dështimet e tyre, dhe i ekspozojnë pacientët ndaj efekteve anësore seriozedhe vuajtjeve të rënda: dëmtime të parikuperueshme të organeve jetike, mielosupresion, lodhje kronike dhe rënie të imunitetit. Pasojat janë përkeqësimi i shpejtë i gjendjes klinike, ulja e cilësisë së jetës së pacientit dhe shpejtimi e fundit tragjik.

Një thënie profetike na kujton:
“Zoti nuk ka zbritur ndonjë sëmundje në Tokë, veçse ka zbritur edhe ilaç për të. Disa e dinë, e disa nuk e dinë.”

Kjo përputhet me gjetjet moderne, të cilat dëshmojnë se natyra përmban substanca bioaktive me vlera terapeutike të pazëvendësueshme. Traditat mjekësore arabe kanë përdorur bimët e shkretëtirës për trajtime, dhe sot kërkimet farmakologjike po konfirmojnë këtë potencial.

Në këtë kontekst, shkenca moderne po kthen gjithnjë e më shumë vëmendjen te burimet natyrore si alternativë apo si mbështetje e terapive ekzistuese. Tradita mjekësore e rajoneve arabe dëshmon prej shekujsh përdorimin e bimëve të shkretëtirës për qëllime shëruese, ndërsa studimet farmakologjike bashkëkohore po vërtetojnë këtë potencial.

Në kushtet ekstreme klimatike, këto bimë prodhojnë komponime mbrojtëse: flavonoide, alkaloide, terpenoide dhe polifenole, të cilat kanë treguar aktivitete të rëndësishme biologjike:

• Antioksiduese – neutralizojnë radikalet e lira dhe mbrojnë ADN-në.
• Antiinflamatore – reduktojnë prodhimin e citokinave inflamatore si TNF-α dhe IL-6.
• Antikancerogjene – frenojnë proliferimin qelizor, nxisin apoptozën dhe pengojnë metastazimin.

• Kanë efekt citotoksik selektiv mbi qelizat tumorale, duke kursyer qelizat e shëndetshme.
• Stimulojnë imunitetin dhe rrisin kapacitetin rigjenerues të trupit.

Një shpresë e re për pacientët

Në duart e ekspertëve, natyra e shkretëtirës shndërrohet në një aleat të fuqishëm të mjekësisë, duke ofruar jo vetëm shpresë, por edhe perspektiva konkrete për përballimin e njërës prej sfidave më të mëdha të kohës sonë – kancerin.