Leukopenia; Çfarë është dhe si trajtohet

Kur dikush ka nivele të ulëta të qelizave të bardha të gjakut, kjo e bën atë shumë të prekshëm ndaj zhvillimit të infeksioneve, viruseve dhe sëmundjeve të tjera. Leukopenia, ose një numër i ulët i qelizave të bardha të gjakut, mund të jetë rezultat i një game të gjerë problemesh shëndetësore – për shembull, anemia aplastike, rrezatimi ose kimioterapia, leuçemia, limfoma Hodgkin, gripi, tuberkulozi ose lupusi.

Çfarë është leukopenia?

Leukopenia (e quajtur edhe leukocitopeni) përshkruan një numër të ulët të qelizave të bardha të gjakut, të cilat mund të shkaktohen nga sëmundje të ndryshme si anemia me mungesë hekuri, një shpretkë tepër aktive ose kancere që dëmtojnë palcën e eshtrave.

Pse janë kaq të rëndësishme qelizat e bardha të gjakut? Qelizat e bardha të gjakut (të quajtura edhe leukocitet), të cilat janë pjesë e sistemit imunitar dhe kanë detyrën e rëndësishme për të mbrojtur trupin si nga sëmundjet infektive ashtu edhe nga pushtuesit e huaj, prodhohen brenda palcës së eshtrave.

Palca e eshtrave është indi sfungjer që gjendet brenda kockave më të mëdha. Pasi të bëhen qelizat e bardha të gjakut, ato ruhen në gjak dhe në indin limfatik. Të kesh një numër të ulët të qelizave të bardha të gjakut do të thotë se ka gjithashtu një sasi të reduktuar të qelizave që luftojnë sëmundjet në gjak, gjë që rrit rrezikun për probleme shëndetësore si infeksionet.

Leukopenia kundër Neutropenisë

Shumë herë kur dikush ka leukopeni, ai përjeton një ulje të një lloji të qelizave të bardha të gjakut. Për shembull:

• Neutropenia është reduktim i numrit të neutrofileve. Kjo është forma më e zakonshme e leukopenisë, e cila është pothuajse gjithmonë për shkak të neutropenisë ose limfopenisë. Sindroma e rëndë e neutropenisë kongjenitale zakonisht fillon në foshnjëri. Të rriturit gjithashtu mund të zhvillojnë neutropeni për një sërë arsyesh. Kur numri absolut i neutrofileve (ANC) bie nën 1000 qeliza/mm3, rreziku i infeksionit bakterial rritet ndjeshëm, veçanërisht nëse është më pak se 500 qeliza/mm3.
• Limfopenia është reduktim i numrit të limfociteve.
• Granulocitopenia është zvogëlim i numrit të granulociteve, ku përfshihen neutrofilet, monocitet, eozinofilet dhe bazofilet. Granulocitopenia dhe neutropenia shpesh përdoren në mënyrë të ndërsjellë për të përshkruar të njëjtën gjendje.
• Agranulocitoza përshkruan leukopeninë e rëndë dhe të rrezikshme, zakonisht të tipit neutrofil.
• Në anën e kundërt të spektrit nga leukopenia është leukocitoza, e cila përshkruan kur qelizat e bardha (numërimi i leukociteve) janë mbi kufirin normal në gjak.

Simptomat dhe shenjat e leukopenisë

Nëse dikush ka leukopeni të lehtë, ai mund të mos përjetojë fare simptoma të dukshme. Nëse është kështu, vlerësimi ose trajtimi i mëtejshëm zakonisht nuk nevojitet. Por leukopenia e rëndë ose me fillim të papritur, veçanërisht neutropenia, mund të shkaktojë simptoma alarmante dhe serioze që zakonisht duhet të trajtohen menjëherë. Zakonisht, nuk është vetë leukopenia që shkakton simptoma, por sëmundje ose infeksione të tjera që vijnë nga funksioni i ulët imunitar.

Kur ato ndodhin, simptomat më të zakonshme të leukopenisë përfshijnë:

– Simptoma të temperaturës, si të dridhura, të përziera, dhimbje koke dhe humbje oreksi (Kjo mund të tregojë praninë e një infeksioni, i cili mund të jetë ose shkak për leukopeni ose pasojë e tij.)

– Diaforezë (djersitje e tepërt)

– Humbje peshe

– Simptomat e një infeksioni të lokalizuar, si skuqje të lëkurës, ënjtje, dhimbje, ndjeshmëri, nxehtësi, skuqje etj.

– Limfadenopatia, ose inflamacioni i nyjeve limfatike që i bën ato të fryhen dhe të rriten në madhësi

– Sepatomegalia ose splenomegalia, ose zmadhimi jonormal i shpretkës

– Simptomat e anemisë, si lodhje, dobësi, zbehje dhe qarkullim të dobët

– Shenjat e trombocitopenisë (një ulje e numrit të trombociteve të pranishme në gjak), të tilla si gjakderdhja mukozale, petekia ose purpura

– Nyje të inflamuara

– Abscesi i mëlçisë

– Kollë dhe ndonjëherë pneumoni

– Dhimbje koke

– Infeksionet e traktit urinar

Ulceracionet orale

Shkaqet dhe Faktorët e Rrezikut

Ka dy arsye kryesore që dikush do të zhvillojë numër të ulët të qelizave të bardha të gjakut: ose trupi i tij po i shkatërron qelizat më shpejt sesa mund të rimbushet ose palca e kockave nuk po prodhon mjaftueshëm qeliza të bardha të gjakut.

Ka shumë kushte dhe sëmundje të ndryshme shëndetësore që mund të shkaktojnë leukopeni. Disa nga shkaqet më të zakonshme të leukopenisë përfshijnë:

• Infeksionet e rënda bakteriale që bëjnë që trupi të përdorë qelizat e bardha të gjakut me një ritëm të përshpejtuar, si tuberkulozi (TB).
• Infeksionet virale që dëmtojnë palcën e eshtrave, si malaria ose HIV/AIDS. HIV/AIDS dobëson sistemin imunitar, ul numrin e qelizave të bardha të gjakut dhe mund të rezultojë në një sërë sëmundjesh të tjera
• Disa lloje kanceresh që dëmtojnë palcën e eshtrave, të tilla si leucemia ose limfoma Hodgkin. A është leukopenia e njëjtë me kancerin? Jo, por disa lloje të kancerit të qelizave të gjakut dhe të palcës së eshtrave mund të çojnë në numërim të ulët të qelizave të bardha të gjakut.
• Sëmundjet autoimune që shkatërrojnë qelizat e bardha të gjakut ose palcën e eshtrave, të cilat mund të përfshijnë Lupusin ose Artritin Reumatoid.
• Çrregullime kongjeniale (ato që janë të pranishme që nga lindja) që rezultojnë në funksion të zvogëluar të palcës kockore, të tilla si sindroma Kostmann ose mielokateksia.
• Disa medikamente, të tilla si antibiotikët, imunosupresivët, barnat antipsikotike, barnat kardiake, ilaçet kundër reumatizmave, interferonet dhe disa antidepresivë.
• Sarkoidoza, e cila është kur qelizat inflamatore mblidhen në trup.
• Anemia nga mungesa e hekurit ose anemia aplastike.
• Kimioterapia ose terapia e rrezatimit, të cilat shkatërrojnë qelizat e bardha të gjakut.
• Hipersplenizmi, i cili është një anomali e shpretkës që shkakton shkatërrimin e qelizave të gjakut.
• Cirroza e mëlçisë
• Kequshqyerja dhe mangësitë e lëndëve ushqyese, si mungesa e folatit ose humbja e proteinave
• Sepsis.
• Në një masë më të vogël, kushte të tjera si stresi ekstrem fizik, lëndimi ose stresi kronik emocional, të cilat të gjitha ndikojnë në sistemin imunitar.

Diagnoza

Mjekët e diagnostikojnë leukopeninë bazuar në faktin nëse numri i qelizave të bardha të gjakut të pacientit është i ulët në një test gjaku të njohur si numërimi i plotë i gjakut. Çfarë kualifikohet si “numërim i ulët i qelizave të bardha të gjakut?” Normalisht të rriturit kanë një numër leukocitesh që varion nga afërsisht 4000 deri në 10000 qeliza/mm3. Ka disa ndryshueshmëri në kufirin e saktë për atë që konsiderohet leukopenia, por shumica e mjekëve konsiderojnë çdo gjë më pak se 3,000 deri në 4,000 qeliza të bardha të gjakut për mikrolitër gjak (ose qeliza/mm3) tek të rriturit si anormalisht të ulëta.

Nëse keni një gjendje tjetër që zakonisht shkakton leukopeni, të tilla si një sëmundje autoimune ose leuçemi, atëherë mjeku ka të ngjarë të rekomandojë testimin e numrit të qelizave të gjakut. Ata që janë në rrezik për leukopeni duhet të bëjnë një test të plotë të qelizave të gjakut si pjesë e çdo kontrolli fizik në baza të rregullta/vjetore.

Leukopenia ose mund të zhvillohet në mënyrë akute, që do të thotë për disa javë ose më pak, ose të jetë kronike dhe të ndodhë për shumë muaj apo edhe vite. Leukopenia akute konsiderohet të jetë më serioze dhe kërkon vlerësim të menjëhershëm për të kontrolluar për kushte si leukopenia e shkaktuar nga ilaçet, infeksionet ose leuçemia akute. Leukopenia që zhvillohet gjatë muajve kërkon një vlerësim për infeksionet kronike dhe çrregullimet primare të palcës kockore.

Një “njollë periferike” përdoret për të përcaktuar se cili lloj i linjës së qelizave të bardha është anormalisht i ulët dhe për të vlerësuar nëse forma e qelizave është gjithashtu e papjekur ose jonormale. Në varësi të llojit të qelizave të mangëta ose anormale që gjenden, mund të rekomandohen teste të tjera, duke përfshirë:

• Paneli i plotë metabolik, duke përfshirë enzimat e mëlçisë
• Gjakokulturat
• Testi i virusit të mungesës së imunitetit të njeriut (HIV).
• Ekografi për të konfirmuar praninë e splenomegalisë
• Testet për Parvovirus, virusin Epstein-Barr, citomegalovirus, viruset herpes simplex dhe viruset e hepatitit
• Testet për sëmundjet e shkaktuara nga rriqrat, duke përfshirë rikecinë dhe anaplazmën
• Testet për sëmundjet autoimune, të tilla si ato që shikojnë antitrupat antinuklear ose faktorin reumatoid
• Testi i imunoglobulinës
• Aspirimi i palcës kockore dhe biopsia

Trajtimet konvencionale

Trajtimi i leukopenisë varet nga shkaku themelor i gjendjes. Opsionet e trajtimit mund të përfshijnë:

• Antibiotikë intravenoz nëse është e nevojshme, nëse gjendet një infeksion i rëndë (Shembuj përfshijnë cefalosporinat, penicilinat antipseudomonale, karbapenemet, aminoglikozidet, aztreonam dhe fluorokinolone.)
• Nëse ka një ulje të numrit të trombociteve të pranishme në gjak (trombocitopeni), kjo mund të trajtohet me vitamina, imun-supresues dhe steroide.
• Ndryshimi i medikamenteve nëse leukopenia është e induktuar nga medikamentet
• Trajtimi i anemisë
• Menaxhimi i sëmundjeve autoimune
• Pacientët me leukopeni ndonjëherë mund të “imunokompromisohen” dhe kur kjo ndodh, duhen marrë masa paraprake që pacienti të mos sëmuret shumë shpejt. Shtrimi në spital, lëngje intravenoze dhe protokolle të tjera mund të rekomandohen për të ulur rrezikun për infeksione dhe komplikime.

4 Mënyra natyrale për të mbështetur rikuperimin nga Leukopenia

Nuk është gjithmonë e mundur të parandalohet leukopenia – edhe nëse jetoni një mënyrë jetese të shëndetshme dhe hani një dietë të pasur me lëndë ushqyese. Por, ka mënyra për të reduktuar rrezikun për disa kushte shëndetësore që mund të shkaktojnë leukopeni dhe për të mbështetur sistemin imunitar ndërsa shëroheni.

1. Dietë për rritjen e imunitetit

Së pari, sigurohuni që po konsumoni mjaft kalori, lëngje dhe lëndë ushqyese për të mbështetur rikuperimin. Dieta mund të përshtatet në varësi të faktorëve si niveli i hekurit në serum, kapaciteti total i hekurit lidhës, niveli i ferritinës (proteina në qelizat që ruajnë hekurin), niveli i folatit dhe niveli i vitaminës B12.

Nëse aktualisht po luftoni me një gjendje si kanceri, trajtimi i kancerit ose një sëmundje autoimune, kjo mund të ndryshojë nevojat tuaja dietike, kështu që gjithmonë sigurohuni që ta trajtoni këtë. Ushqimet që janë përgjithësisht të dobishme për rritjen e imunitetit dhe reduktimin e inflamacionit përfshijnë:

• Ushqime të plota, veçanërisht fruta dhe perime me ngjyra të ndezura (Një dietë e ekuilibruar që siguron lëngje të mjaftueshme, kalori, proteina, vitamina dhe minerale dhe hekur do të ndihmojë gjithashtu në uljen e simptomave të lidhura me leukopeninë, si lodhja).
• Ushqime me përmbajtje të lartë antioksidante, si: të gjitha llojet e perimeve me gjethe jeshile, perimet kryqëzore, manaferrat (boronicat, mjedrat, qershitë, luleshtrydhet, manaferrat goji, camu camu dhe manaferrat), kivi, agrumet dhe ushqimet bimore me ngjyrë portokalli dhe të verdhë (si patatet e ëmbla, manaferrat, kungulli, kungujt dhe ushqimet e tjera bimore).
• Proteina cilësore, të tilla si nga: mishrat organike/të ushqyer me bar, peshku i egër, vezët dhe produktet e qumështit të papërpunuara/fermentuara, arrat dhe farat.
• Yndyrna të shëndetshme si vaji i kokosit, vaji i ullirit, ghee, gjalpi i ushqyer me bar dhe avokado.
• Ushqime të tjera që janë gjithashtu mbështetëse për sistemin tuaj imunitar dhe ndihmojnë në luftimin e limfadenitit, duke përfshirë mjaltin, hudhrën, barishtet, erëzat dhe uthullën e mollës.
• Probiotikët janë baktere të mira që mbështesin shëndetin dhe imunitetin e zorrëve.
• Ngrënia e ushqimeve të pasura me hekur, zink dhe selen në baza ditore është e rëndësishme për të mbajtur energjinë dhe sistemin imunitar të fortë. Shembuj të ushqimeve të larta në këto lëndë ushqyese përfshijnë: mish dhe shpendë të ushqyer me bar, vezë, arra braziliane, spirulina, mish organesh si mëlçia, salmoni dhe sardelet, thjerrëzat dhe fasulet e tjera, çokollata e zezë, spinaqi dhe farat e lulediellit.

Nëse nuk keni shumë oreks ose keni të përzier, hani vakte më të vogla të shpërndara gjatë ditës. Uluni për rreth një orë pas ngrënies për të lehtësuar çdo presion në stomak. Mundohuni të hani të paktën tre orë para gjumit për t’ju ndihmuar ta tretni.

Gjithashtu sigurohuni që të qëndroni të hidratuar. Synoni të pini deri në dy litra ujë në ditë. Pini një gotë ujë të paktën çdo dy deri në tre orë, ose sa herë që ndiheni të etur. Pije të tjera hidratuese që mbështesin gjithashtu sistemin imunitar përfshijnë çajra bimorë, çaj me lëng limoni dhe mjaltë, lëngje perimesh të shtrydhura të freskëta, lëng mishi kockash dhe ujë kokosi.

2. Higjiena e mirë për të parandaluar infeksionet

Për shkak se të kesh një numër shumë të ulët të qelizave të bardha të gjakut ju bën të prekshëm ndaj infeksioneve, do t’ju duhet të merrni masa paraprake shtesë për të shmangur kapjen e sëmundjeve ngjitëse. Zbulimi dhe trajtimi i hershëm është alternativa më e mirë për parandalimin e infeksioneve dhe komplikimeve serioze.

• Lani gjithmonë duart rregullisht dhe tërësisht. Kjo është veçanërisht e rëndësishme pas përdorimit të banjove publike dhe prekjes së sipërfaqeve në spitale dhe vende të tjera publike.
• Mjeku mund t’ju rekomandojë të mbani një maskë për fytyrën dhe të shmangni këdo me të ftohtë ose sëmundje të tjera.
• Kushtojini vëmendje mënyrës sesi shërohen edhe prerjet dhe gërvishtjet e vogla. Është e rëndësishme të pastroni dhe kujdeseni siç duhet për të gjitha plagët për të parandaluar infeksionet. Nëse jeni nën kujdesin spitalor, heqja e shpejtë e linjave IV dhe kateterëve urinar kur nuk janë më të nevojshëm mund të ndihmojë në parandalimin e infeksioneve serioze si sepsis.

3. Zakone të tjera të stilit të jetesës për të rritur imunitetin dhe për të menaxhuar simptomat

• Flisni me mjekun tuaj për çdo medikament farmaceutik që po merrni që mund t’i përkeqësojë simptomat. Ju mund të keni nevojë të ndryshoni dozën ose të provoni një ilaç tjetër.
• Bëni atë që mundeni për të fjetur dhe pushuar mjaftueshëm. Rregulloni zakonet tuaja të gjumit për të inkurajuar një gjumë të mirë të natës. Mundohuni të mos flini më shumë se 30 minuta gjatë ditës. Bëni diçka relaksuese para gjumit, si p.sh. banjë ose dush të ngrohtë, lexim, shkrim në një ditar ose lutje. Përpiquni t’i përmbaheni një cikli të rregullt gjumë-zgjim duke shkuar për të fjetur afërsisht në të njëjtën kohë çdo natë. Mbajeni dhomën e gjumit të freskët, të qetë dhe të errët. Mos bëni asnjë aktivitet para gjumit që përfshin ekspozimin e dritës blu, të tilla si përdorimi i kompjuterit ose telefonit, luajtja e videolojërave apo edhe shikimi i televizorit.
• Nëse jeni duke luftuar me dhimbje koke, aplikoni një kompresë të ftohtë në ballë, qafë ose ndonjë zonë të përflakur për të reduktuar dhimbjen dhe ënjtjen. Bëjeni këtë për 10-15 minuta disa herë në ditë derisa ënjtja të ulet. Shtimi i 1-2 pikave të vajit të pemës së çajit dhe/ose vajit të rigonit në kompresë do të ndihmojë gjithashtu në luftimin e infeksioneve. Për më tepër, mund të thithni vaj esencial mente ose ta fërkoni në tëmth, qafë ose gjoks.
• Shmangni kafeinën, alkoolin ose ushqimet me shumë sheqer që mund të përkeqësojnë dhimbjen e kokës, lodhjen dhe simptomat e tjera.
• Është e rëndësishme të gjeni mënyra për të përfshirë aktivitetin/ushtrimin fizik në regjimin tuaj ditor dhe javor për të forcuar sistemin imunitar, veçanërisht me kalimin e moshës. Studimet sugjerojnë se nivelet e larta të aktivitetit fizik dhe ushtrimeve përmirësojnë imunoseshencën (përkeqësim gradual i sistemit imunitar) te të rriturit e moshës 55 deri në 79 vjeç. Filloni duke dalë jashtë, duke marrë pak ajër të pastër dhe duke bërë shëtitje të përditshme.
• Lini duhanin dhe alkoolin; flisni me një terapist ose filloni një program në internet që është i specializuar në lënien e duhanit.
• Kufizoni sa më shumë që të jetë e mundur ekspozimin ndaj toksinave, kimikateve dhe ndotësve në punë.
• Nëse simptomat si lodhja/letargjia fillojnë të shkaktojnë simptoma të lidhura me humorin si depresioni, merrni parasysh mbështetjen psikosociale si terapia konjitive e sjelljes, teknikat e menaxhimit të stresit dhe strategji të tjera përballuese.

4. Produktet bimore

• Rhanposum mund të ndihmojë në ndalimin e infeksioneve të përsëritura, të tilla si ftohjet e zakonshme, kolla dhe infeksionet e frymëmarrjes.
• Proim-19a është një produkt bimor adaptogen që është anti-inflamator dhe është demonstruar në disa studime se ndihmon në reduktimin e toksicitetit të shkaktuar nga barnat si imunosupresorët dhe kimioterapitë e kancerit.
• Total Immunity Herbs është i shkëlqyer për vetitë e tij për rritjen e imunitetit dhe mund të ndihmojë në luftimin e infeksioneve në mënyrë natyrale për shkak të përbërjeve të tij anti-mykotike, antibakteriale, antivirale dhe anti-parazitare. Është gjithashtu në gjendje të mbështesë sistemin imunitar duke rregulluar çdo lloj qelize imune, duke përfshirë makrofagët, qelizat vrasëse natyrore, qelizat dendritike, qelizat T dhe qelizat B.
• Zinginax ka potencial natyral antimikrobik dhe mund të ndihmojnë në luftimin e sëmundjeve infektive. Zinginax ka efekte anti-inflamatore dhe mund të ndihmojnë në ndërtimin e rezistencës ndaj viruseve, baktereve dhe parazitëve dhe stresorëve si agjentët kimikë dhe tymi i cigares.
• Nëse shkaku i Leukepenisë është një sëmundje tjetër si kanceri apo sëmundjet autoimune, kurat bimore të rekomanduara në këtë rast janë kurat për ato sëmundje që e shkaktojnë Leukopeninë.