Embolia e Mushkërive; Çfarë është, Si ndodh dhe Cilat janë Shkaqet e saj?

Embolia është një formacion i pazakontë për gjakun, e cila hynë në brendësinë e shtratit vaskular, deri sa të arrijë të bllokojë një segment terminal të vases. Fjala embol vjen nga fjala greke embolon që do të thotë piston. Cilësia dhe ritmet e jetës të qelizave dhe të indit bashkëlidhës intesticial, janë të lidhura me përmbajtjen normale të lëngjeve, me vaditjen me gjak të indeve dhe me evakuimin e limfës. Secili nga këto sisteme mund të dëmtohet në rrethana të ndryshme dhe kështu do të vijë deri tek prishja e baraspeshës së ekuilibrit hidroelektrolitik dhe hemodinamik, të cilat do të dëmtojnë shëndetin dhe do të krijojnë pasoja për mbijetesën e të sëmurëve.

Embolia pulmonare

Embolia pulmonare është një gjendje e rrezikshme për jetën që shfaqet kur gjaku i mpiksur ose ndonje material tjetër bllokon një arterie pulmonare. Embolia pulmonare nuk është një sëmundje por është komplikacion i trombozës së thellë venoze. Kjo patologji shpesh shkaktohet nga shkëputja e një trombi, apo një fragmenti të tij, i cili ndalon në bifurkimin ose në një nga degët kryesore pulmonare, për çka edhe procesi emërohet tromboembolia pulmonare.

Embolia pulmonare zhvillohet si ndërlikim i disa sëmundjeve kardiovaskulare, i neoplazive malinje dhe i disa sëmundjeve të gjakut, që në ecurinë e tyre natyrale bashkëshoqërohen me formim të trombit dhe tromboembolisë. Pasojat morfologjike të tromboembolisë pulmonare varen nga dimensionet e vasës së bllokuar, nga numri i trombeve, nga vëllimi dhe karakteristikat ndërtimore të trombit.

Kur embolia trombotike është e vogël, shtyhet nga fluksi i gjakut, kalon valvulën e zemrës, hynë në qarkullimin e arterjes pulmonane dhe shkakton disa çrregullime patologjike. Tromboembola me përmasa të mëdha, bllokon lumenin e arterjes kryesore pulmonale, ndërsa kur trombola ka përmasa mesatare, kalon në një nga degëzimet e mëdha të arterjes pulmonare ku e mbyll menjëherë kalueshmërinë e gjakut. Kur trombembola bllokon kalueshmërinë e gjysmës së vëllimit të fluksit të gjakut në arterjen pulmonare, vjen deri tek një zgjerim akut të zemrës së djathtë dhe kjo gjendje njihet si cor pulmonare acute.

Pasojat në mushkëri të trombembolis, varen nga gjendja e sistemit kardiovaskular. Në të sëmurët me funksion kardiovaskular të pa lënduar, bllokimi i vazave periferike të arterjes pulmonare shkakton vetëm hemoragji alveolare, por në të sëmurët me funksion kardiovaskular të lënduar, embolat trombike shkaktojë infarkt pulmonar, sepse zemra e majtë është e pafuqishme të realizojë rivaditjen e parenkimës pulmonare me anastomozat e arterjes bronkiale.

Embolia pulmonare mbetet nje nga shkaqet më të parandalueshme të vdekjeve në spitale. Parandalimi i TP paraqet dy probleme. Parandalimi total i cili bëhet duke ndaluar zhvillimin e trombit në venat e thella, dhe së dyti është parandalimi i embolisë pasi trombi është formuar në venat e thella, një problem i cili zhduket kur ka një metodë efektive të profilaksisë totale. Megjithëse profikaksia mekanike dhe medikamentoze e TP duhet të jetë pothuajse e përgjithëshme në pacientët e hospitalizuar, implemetimi i profilaksisë vazhdon të jetë kontradiktor.

Tromboza e mushkërive është një nga gjendjet më serioze, pasi pengon qarkullimin e gjakut në mushkëri.

Ndjenja e vazhdueshme e gulçimit ose dhimbje gjoksi mund të tregojë një mpiksje gjaku në mushkëri. Cilat janë simptomat e tjera që lidhen me të? Cilat janë metodat e mundshme të trajtimit? Detajet e plota janë si më poshtë:

Tromboza e mushkërive

Tromboza e mushkërive ndodh për shkak të mpiksjeve të gjakut që udhëtojnë në mushkëri nga këmbët, duke shkaktuar një bllokim në një nga arteriet pulmonare dhe të ashtuquajturën emboli pulmonare (Sëmundja Kronike Obstruktive Pulmonare). Për shkak se një mpiksje e mushkërive pengon rrjedhjen e gjakut në mushkëri, mund të jetë kërcënuese për jetën, por trajtimi i shpejtë mund të ndihmojë në uljen e rrezikut të vdekjes.

Si ndodh një goditje në mushkëri?

Një mpiksje gjaku ndodh në zonën e mushkërive kur një mpiksje gjaku ndodh në një arterie specifike në mushkëri. Këto mpiksje gjaku zakonisht vijnë nga venat e thella të këmbës në këmbë dhe kjo gjendje njihet si trombozë e venave të thella.

Mpiksjet nuk duhet të ndodhin menjëherë, por pjesë të mushkërive dëmtohen me çdo bllokim në një arterie, duke e bërë më të vështirë për mushkëritë që të sigurojë oksigjen për pjesën tjetër të trupit.

Kur ndodh një goditje në mushkëri?

Mpiksjet e gjakut në mushkëri kanë më shumë gjasa të ndodhin gjatë periudhave të pasivitetit, të tilla si:

– Pushimi i zgjatur në shtrat

– Nëse jeni të mbyllur në shtrat për një periudhë të gjatë pas operacionit, të tilla si një atak në zemër, një këmbë e thyer, traumë ose ndonjë sëmundje serioze që mund ta bëjë një person më të ndjeshëm ndaj mpiksjes së gjakut.

– Gjithashtu, në pozicionin e gjumit, ekstremitetet e poshtme janë horizontale për periudha të gjata, gjë që çon në rrjedhjen e ngadaltë të gjakut venoz, dhe kështu gjaku mblidhet në këmbë, duke shkaktuar disa mpiksje, duke përfshirë mpiksjen e mushkërive.

– Udhëtimet e gjata

Personi ulet në një pozicion të ngushtë gjatë udhëtimit me avion ose makinë, gjë që ngadalëson rrjedhjen e gjakut në këmbë, gjë që kontribuon në shfaqjen e mpiksjeve.

Faktorët që rrisin trombozën e mushkërive

Ka disa faktorë që rrisin goditjen në mushkëri, më të spikaturat prej të cilëve janë:

– Sëmundjet kardiovaskulare: veçanërisht dështimi i zemrës, pasi kjo rrit mundësinë e një mpiksjeje në mushkëri.

– Të paturit e disa llojeve të kancerit, duke përfshirë: kancerin e pankreasit, kancerin ovarian dhe kancerin e mushkërive, mund të rrisin gjithashtu gjasat e mpiksjes së gjakut.

– Ekspozimi ndaj kimioterapisë: veçanërisht në gratë që marrin tamoxifen ose raloxifen për të trajtuar kancerin, pasi i vendos ato në rrezik më të madh të mpiksjes së gjakut.

– Pirja e duhanit: Pirja e duhanit predispozon për mpiksjen e gjakut në mushkëri, veçanërisht kur kombinohet me faktorë të tjerë rreziku.

– Mbipesha: Pesha e tepërt rrit rrezikun e mpiksjes së gjakut, veçanërisht tek gratë që pinë duhan ose kanë presion të lartë të gjakut.

– Shtatzënia: Meqenëse presioni i foshnjës në venat në legen mund të ngadalësojë kthimin e gjakut nga këmbët, ka më shumë gjasa të shfaqen mpiksje.

– Pilulat e kontrollit të lindjes: Estrogjeni që gjendet në pilulat e kontrollit të lindjes dhe në terapinë e zëvendësimit të hormoneve mund të rrisë faktorët e koagulimit në gjak.

Simptomat e embolisë së mushkërive

Simptomat e një goditjeje në mushkëri mund të ndryshojnë në varësi të madhësisë së mpiksjes dhe nëse personi ka sëmundje të mushkërive ose të zemrës.

Shenjat dhe simptomat e zakonshme përfshijnë:

– Frymëmarrje e shkurtër: Kjo simptomë zakonisht shfaqet papritur dhe përkeqësohet.

– Dhimbje gjoksi: Dhimbja e gjoksit ndihet e ngjashme me një atak në zemër dhe dhimbja mund të përkeqësohet kur merrni frymë thellë ose kur kolliten dhe tërhiqeni.

– Kollë e vazhdueshme: Kjo shpesh prodhon mukozë të përzier me gjak.

Mund të ketë simptoma të tjera që prekin pjesë të tjera të trupit, duke përfshirë:

– Dhimbje ose ënjtje në këmbë.

– Ngjyra e lëkurës ndryshon në blu.

– Djersitje e tepruar.

– Rrahje të shpejta ose të parregullta të zemrës.

– Vertigo ose marramendje.

– Një mpiksje në mushkëri mund të jetë kërcënuese për jetën, kështu që duhet të kërkoni kujdes të menjëhershëm mjekësor nëse keni gulçim, dhimbje gjoksi ose një kollë që prodhon gëlbazë me gjak.

Trajtimi dhe parandalimi i embolisë pulmonare

Parandalimi i mpiksjes në venat e thella të këmbës ndihmon në parandalimin e trombozës së mushkërive

– Ngritja e këmbës

Është mirë të ngrini këmbët kur është e mundur dhe gjatë natës, ose fundi i shtratit mund të ngrihet 4-6 gradë.

– Pini shumë lëngje: Pirja e shumë lëngjeve ndihmon në parandalimin e dehidrimit, i cili kontribuon në zhvillimin e mpiksjes së gjakut.

– Bëni një pushim nga qëndrimi ulur: Kjo bëhet duke lëvizur nëpër kabinën e avionit një herë në orë. Nëse jeni duke vozitur një makinë, duhet të ndaloni çdo orë dhe të ecni jashtë makinës.

– Përkulni kyçet e këmbëve: Preferohet ta bëni këtë çdo 15-30 minuta.

– ndaloni pirjen e duhanit

– ndiqni një dietë të shëndetshme

– shmangni alkoolin, i cili rrit humbjen e lëngjeve.

Produkte me bimë të shkretëtirës që ndihmojnë pacientët që janë në rrezik të Embolisë Pulmonare apo probleme të tjera të mushkërive dhe aparatit të frymëmarrjes.