Ekzema; Llojet, shkaqet dhe trajtimi në shtëpi

Published On: November 21st, 2022Categories: Lëkura & Flokët0 Comments

Ekzema; Llojet, shkaqet dhe trajtimi në shtëpi

Ekzema, dëmtimi alergjik i lëkurës, është një gjendje që karakterizohet nga inflamacioni i lëkurës që është i lidhur zakonisht me flluska, xhunga të kuqe, ënjtje, rrjedhje, luspa, kore, dhe kruarje.

Llojet e Ekzemës

Ka lloje të ndryshme të ekzemës, duke përfshirë:

– Ekzemën e kontaktit, e cila karakterizohet nga kufijtë e theksuara ku substanca të tilla si irrituesit e drejtpërdrejtë, agjentët shkaktues të alergjive, kimikatet, parfume të caktuara, dhe / ose kontaktet e lehta të ekspozimit të lëkurës krijojnë skuqje të lëkurës;

– Ekzema Atopike; Një lloj tjetër i ekzemës është ekzema atopike, e cila ndodh kryesisht te njerëzit me histori familjare të alergjisë, problemet me vitaminën B12, astma, dhe problemet alergjike të rrugëve të frymëmarrjes siç është alergjia nga bari. Te foshnjat 2-18 muajsh, ekzema atopike mund të shkaktojë qarje dhe acarim, njolla të kuqe në fytyrë, kokë dhe gjymtyrë. Te fëmijët më të rritur dhe te të rriturit mund të jetë më e lokalizuar dhe kronike. Ajo mund të largohet pas tre deri në katër vjet dhe mund të përsëritet në adoleshencë ose në moshën e rritur.
– Ekzema seborrheic-e, e cila kryesisht ndodh në lëkurën e kokës, fytyrë dhe gjoks;

– ekzema numulare, e cila karakterizohet nga njollat kronike të kuqe në formë monedhe me kore dhe luspa, e cila zakonisht ndodh pas moshës 35 vjeçsare dhe shpesh lidhet me stresin emocional dhe, në dimër, me lëkurën e thatë;

– ekzema kronike, e cila ndodh në duar apo këmbë, dhe e cila mund të marrë shumë rëndë;

– ekzema e përgjithësuar, e cila karakterizohet me inflamacion të gjerë mbi pjesën më të madhe të lëkurës;

– ekzema pezëm, e cila ndodh në pjesën e poshtme të këmbëve dhe është e lidhur me kthimin e dobët venoz të gjakut dhe tendencën e lëkurës për t’u kthyer në ngjyrë kafe;

– ekzema me kruajtje të lokalizuara, e cila ndodh në zona të veçanta, shpesh në zonat e bardha të cilat janë të kufizuara edhe nga zonat e rritjes së pigmentit apo ngjyrës, të tilla si duart, këmbët, nyjet e këmbëve, dhe rreth organeve gjenitale; gjendja përkeqësohet edhe më shumë nga stresi dhe kruarja. Ekzema me kruajtje të lokalizuara është shumë më e shpeshtë tek gratë midis 20 dhe 50 vjeç.

Simptomat

Simptomat e ekzemës atopike mund të jenë gjithmonë të pranishme dhe mund t’i shkaktojnë lëkurës tuaj:
• kruarje
• thatësi
• skuqje
• dërrmim dhe prishje
• trashje
• plasaritje
Gjatë një flakërimi, lëkura juaj mund të bëhet:
• jashtëzakonisht e kruajtshme, e kuqe, e nxehtë, e thatë dhe me luspa
• e lagësht, e njomë dhe e fryrë
• e infektuar me baktere, zakonisht Staphylococcus aureus.

Simptomat e ekzemës atopike ndryshojnë në varësi të asaj se sa rëndë jeni prekur ju apo fëmija juaj. Njerëzit me ekzemë atopike të butë zakonisht kanë vetëm zona të vogla të lëkurës të thata, të cilat herë pas here të kruhen. Në rastet më të rënda, ekzema atopike mund të shkaktojë lëkurë të thatë, kruarje të vazhdueshme dhe lëng që kullon. Kruarjet mund të prishin gjumin dhe ta bëjnë lëkurën të rrjedh gjak. Kruajtja mund ta përkeqësojë gjendjen, dhe një cikël kruarjtjesh të rregullta mund të zhvillohet. Te fëmijët, kjo mund të çojë në netë pa gjumë dhe vështirësi të përqëndrimit në shkollë.
Ekzema Atopike mund të ndodhë në zona të vogla në të gjithë trupin. Kjo është më e zakonshme:
• te foshnjat: në fytyrë, në lëkurën e kokës, dhe në sipërfaqen e jashtme të krahëve dhe këmbëve;
• te fëmijët: rreth nyjeve në krahë dhe këmbë, në bërryla, kurriz e gjunjë
• te të rriturit: në nyje, bërryla, në pjesën e brendshme të bërrylave, në gjunjë dhe në duar.

Shkaqet

Nuk ka asnjë arsye të veçantë të ekzemës – por një përzierje e shkaqeve të trashëguara dhe mjedisore që veprojnë së bashku në kohë të ndryshme.
Ju mund të lindni me një gjasë për rritjen e zhvillimin e ekzemës, të trashëguar nga prindërit. Kur ekspozoheni ndaj faktorëve të mjedisit, si pluhuri apo poleni, kjo mund të shkaktojë paraqitje të ekzemës.
Ka edhe disa shkaqe, të cilat mund t’i përkeqësojnë simptomat tuaja.

Faktorët gjenetikë

Hulumtimet sugjerojnë se ekzema atopike është kryesisht një kusht i trashëguar. Kjo do të thotë se shkaku qëndron në gjenet që trashëgohen nga prindërit. Nëse prindërit e fëmijës kanë ekzemë atopike, është shumë e mundshme që te fëmija të zhvillohen kushtet e ekzemës. Studimet kanë treguar se 60% e fëmijëve që kanë një prind me ekzemë atopike, preken nga kjo gjendje. Nëse të dy prindërit kanë ekzemë atopike, ka një shans 80% që fëmija të preket nga sëmundja.
Nuk dihet ende saktësisht se cilat gjene janë përgjegjëse për ekzemën, edhe pse një proteinë të quajtur “filaggrin” është e përfshirë këtu. Filaggrin ngjit një substancë të ashpër quajtur keratin në qeliza dhe, së bashku me strukturat e tjera, formon një barrierë në sipërfaqe të lëkurës. Nëse ka ndonjë problem me filaggrin tuaj, pengesa lëkurës nuk mund të sigurojë më mbrojtje efektive nga mjedisi.
Ju mund të keni problem me filaggrin tuaj nëse keni trashëguar një defekt në gjenin përgjegjës për prodhimin e filaggrin. Në këtë rast, ju keni një rrezik më të lartë të zhvillimit të ekzemës atopike. Gjeni filaggrin mund të përbëjë një në pesë raste të ekzemës. Mund të ketë edhe gjene të tjera përgjegjëse për inflamacion të lëkurës.

Faktorët e mjedisit

Nëse gjenet tuaja rrisin gjasat për të zhvilluar ekzemë atopike, gjendja do të zhvillohet pasi të jeni të ekspozuar ndaj disa faktorëve të mjedisit, të tilla si alergeneve.
Alergenet janë substanca që mund t’i shkaktojnë trupit reagim të parregullt. Kjo është e njohur si një reaksion alergjik. Disa nga alergenët më të zakonshme që mund të shkaktojnë ekzemë atopike përfshijnë:
• grimcat e pluhurit të shtëpisë
• qimet e manarit dhe kafshëve shtëpiake
• poleni

Ekzema atopike nganjëherë mund të shkaktohet nga alergenet e ushqimit, sidomos në vitin e parë të jetës. Ushqimet që zakonisht shkaktojnë reaksione alergjike përfshijnë:
• qumështi i lopës
• vezët
• arrat
• soja
• gruri

Disa studime të fëmijëve dhe të rinjve me ekzemë atopike kanë gjetur se një e treta deri gati dy të tretat e tyre kishin gjithashtu një alergji ushqimore. Duke pasur një alergji ushqimore, gjasat e ekzemës atopike rriten dhe bëhen më të rënda.

Megjtihatë, alergjia nuk duket të luajë rol te shumë njerëz me ekzemë. Faktorë të tjerë jo-alergjike mund të jenë po aq të rëndësishme në sjelljen jashtë të ekzemës te dikush që është i prirur për ta marrë atë. Këta faktorë mund të përfshijnë:
• moti i ftohtë
• lagështia
• sapuni i ashpër
• larja shumë e shpeshtë
• veshja e ashpërt

Insektet

Insektet mund ta përkeqësojnë ekzemën atopike, por ato nuk mund ta shkaktojnë atë.

Ndryshimet hormonale te gratë

Hormonet janë substanca kimike të fuqishme që prodhohen nga trupi dhe kanë një gamë të gjerë të efekteve. Ndryshimet në nivelet e hormoneve të caktuara mund të ndikojnë në shfaqjen e simptomave të ekzemë atopike te disa gra. Ekzema e shumë grave është më e keqe në kohë të caktuara gjatë ciklit të tyre menstrual. Disa gra kanë një ndezje të ekzemës në ditët përpara ciklit menstrual.

Shtatzania, e cila shkakton ndryshime hormonale, mund të ndikojë edhe ekzemë atopike:
• Më shumë se gjysma e të gjitha grave shtatzëna ju keqësohen simptomat.
• Një e katërta e grave shtatzëna ju përmirësohen simptomat.

Stresi

Ndonëse stresi është i njohur të jetë i lidhur me ekzemën atopike, kjo nuk është kuptuar plotësisht se si ai ndikon te ekzema. Disa njerëzve me ekzemë ju përkeqësohen simptomat kur ata janë të stresuar. Për njerëz të tjerë, simptomat e ekzemës i bëjnë që të ndjehen të stresuar.

Ushtrimi

Pas ushtrimit të fuqishëm fizik, djersitja mund të përkeqësojë simptomet tuaja të ekzemës. Mundohuni të mbani trupin të ftohtë kur jeni duke ushtruar, duke pirë shumë lëngje dhe duke bërë pushime të rregullta.

Irrituesit

Irrituesit mund t’i përkeqësojnë simptomat tuaja. Çfarë ju irriton ju mund të jenë të ndryshme nga ato që irritojnë dikë tjetër, por gjithësesi këtu mund të përfshihen:
• sapunët dhe detergjentet si: shampo, sapunët e lëngshëm ose vaskat me flluska
• disa lloje të veshjeve, sidomos leshi dhe najloni
• mbinxehja
• moti shumë i ftohtë dhe i thatë
• pluhuri
• kafshët jo-familjare

Shkaqe të tjera

Shkaqet e tjera të mundshme përfshijnë:
• substanca që prekin lëkurën tuaj – të tilla si produktet me bazë parfumi ose latex (një lloj gome natyrale)
• disa produkte ushqimore – të tilla si peshku, kikirikët dhe frutat kivi, të cilat mund t’i përkeqësojnë simptomat tuaja, edhe pse kjo nuk do të thotë se ju jeni alergjik ndaj tyre
• faktorët e mjedisit – të tilla si tymi i duhanit, të jetuarit pranë një rruge të ngarkuar ose të konsumuarit e ujit që përmban shumë minerale (ujë i rëndë)
• ndryshimi i stinëve – shumica e njerëzve me ekzemë atopike iu përmirësohen simptomat gjatë verës dhe iu përkeqësohen në dimër.

Ekzema është quajtur shpesh pezmatim i lëkurës (Dermatitis), dhe ajo mund të jetë simptomë e mungesës së acidit yndyror Omega-3, e një alergjie dytësore apo e çrregullimeve të tretjes si: mangësia e acidit klorhidrik, njollat sekondare të sëmundjeve imune, e çrregullimeve gjenetike metabolike, dhe / ose simptomë e mangësive ushqyese, veçanërisht i niacin (vitaminë B3) dhe B6, si edhe vitamina tjera B. Për të minimizuar rrezikun e zhvillimit të ekzemës, shmangni substancat irrituese, vishni materiale natyrore jo-irrituese, përdorni pomada qetësues, dhe kontrolloni për të parë nëse dieta ushqyese, dhe / ose dhe faktorët që shkaktojnë alergji duhet të merren parasysh.

Trajtimi Natyral i Ekzemës

Ushqimi

Hani një dietë organike, ushqime të plota dhe shmangni ushqimet që potencialisht shkaktojnë alergji, sidomos sheqerin, grurin, qumështin dhe produktet e qumështit, duke përfshirë edhe kosin. Gjithashtu shmangni konsumin e tepërt të frutave, veçanërisht agrumet dhe të lagështat, pasi këto ushqime mund të përkeqësojnë simptomat.

Gjëra të tjera që duhet të merrni në konsideratë:
• Mos konsumoni asnjë ëmbëltues artificial.
• Mos pini pije të gazuara.
• Shmangni të gjitha restorantet e ushqimit të shpejtë.
• Shmangni të gjitha ushqimet e konservuara.